Trong quá trình phát triển nền kinh tế của mỗi quốc gia, Nhà nước sẽ có lúc cần đến sự huy động nguồn lực nhiều hơn từ trong và ngoài nước. Hay nói cách khác thì khi các khoản thu truyền thống như thuế, phí, lệ phí không đáp ứng được nhu cầu chi tiêu thì Nhà nước sẽ phải vay nợ để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của mình và sẽ có trách nhiệm chịu trách nhiệm trong việc chi trả khoản nợ đó. Cùng tìm hiểu chi tiết hơn về khái niệm nợ công là gì trong bài viết dưới đây!
Nợ công là gì? Sự ảnh hưởng của nợ công đến nền kinh tế
Nợ công là gì?
Nơ công, hay còn gọi là nợ chính phủ hay nợ quốc gia, là tổng giá trị các khoản tiền mà chính phí quốc gia thuộc mọi cấp từ trung ương đến địa phương đi vay. Việc đi vay này nhằm mục đích tài trợ cho các khoản thâm hụt ngân sách, hay nói cách khác thì nợ chính phủ là thâm hụt ngân sách lũy kế đến một thời điểm nào đó. Để hình dung quy mô của nợ chính phủ thì người ta thường đo xem khoản nợ này bằng bao nhiêu phần trăm so với tổng sản phẩm quốc nội GDP.
Nợ chính phủ thường được phân loại như sau:
- Nợ trong nước và nợ nước ngoài.
- Nợ ngắn hạn (từ 1 năm trở xuống, nợ trung hạn (từ trên 1 năm đến 10 năm) và nợ dài hạn (trên 10 năm).
Các hình thức vay nợ của chính phủ
Phát hành trái phiếu chính phủ
Chính phủ có thể phát hành các trái phiếu chính phiếu để thực hiện việc vay tiền từ các tổ chức, cá nhân. Trái phiếu chính phủ phát hành bằng nội tệ được xem là không có rủi ro tín dụng vì chính phủ có thể tăng thuế, thậm chí in thêm tiền để thanh toán cả gốc lẫn lãi khi đáo hạn.
Trái phiếu chính phủ phát hành bằng ngoại tệ có rủi ro tín dụng cao hơn so với khi phát hành bằng nội tệ vì chính phủ có thể không có đủ ngoại tệ để thanh toán và ngoài ra còn có rủi ro về tỷ giá hối đoái.
Phát hành trái phiếu chính phủ
Vay trực tiếp
Chính phủ cũng có thể thực hiện việc vay tiền trực tiếp từ các ngân hàng thương mại, các thể chế siêu quốc gia… Hình thức này thì thường được chính phủ của các nước có độ tin cậy tín dụng thấp áp dụng bởi vì khi đó, khả năng vay nợ bằng hình thức phát hành trái phiếu chính phủ của họ không cao.
Ảnh hưởng của nợ công tới nền kinh tế
Nợ công có tầm ảnh hưởng và chi phối rất lớn đến một nền kinh tế. Theo đó chúng mang lại cả lợi ích lẫn tiêu cực.
Lợi ích của nợ công
Bất kỳ một khoản tiền nào cũng mang lại những giá trị của nó và nhà nước chấp nhận vay tiền tức là đã xác định rõ ràng những lợi ích của khoản vay đó đối với sự phát triển của đất nước.
- Nợ công làm gia tăng nguồn lực cho nhà nước. Nợ công giúp tăng cường nguồn vốn phát triển cơ sở hạ tầng và tăng khả năng đầu tư đồng bộ của Nhà nước. Nếu có được chính sách huy động nợ công một cách hợp lý thì nhu cầu về vốn sẽ từng bước được giải quyết để đầu tư cơ sở hạ tầng, từ đó giúp gia tăng năng lực sản xuất cho nền kinh tế.
- Huy động nợ công sẽ góp phần tận dụng được nguồn tài chính nhà rỗi trong dân cư. Nhà nước vay nợ từ các khoản tiền nhàn rỗi từ bộ phận dân cư trong xã hội sẽ mang lại hiệu quả kinh tế cho cả khu vực công lẫn khu vực tư.
- Nợ công sẽ tận dụng được sự hỗ trợ từ nước ngoài và tổ chức tài chính quốc tế. Tài trợ quốc tế là một trong những hoạt động kinh tế, ngoại giao quan trọng của các nước phát triển muốn gây ảnh hưởng đến các quốc gia nghèo, cũng như muốn hợp tác kinh tế song phương.
Lợi ích của nợ công
Tác động tiêu cực của nợ công
Bên cạnh lợi ích lớn mà nợ chính phủ mang lại thì chúng cũng có những tác động không mong muốn đến nền kinh tế của một quốc gia.
Nợ công có khả năng trở thành nợ xấu hay không sẽ phụ thuộc vào năng lực quản lý tài chính của một quốc gia kinh tế. Trách nhiệm hoàn trả nợ công sẽ gây nên áp lực lớn về chính sách đầu tư trong nước và chính sách thuế…
Nguồn vay dồi dào nếu không được quản lý một cách chặt chẽ thì rất dễ gây nên nạn tham nhũng, thất thoát lãng phí nguồn tiền. Mỗi hoạt động sử dụng nguồn vốn không hiệu quả đều có thể gây nên nhiều hậu quả nghiêm trọng như nợ chồng nợ hay hiệu ứng domino…
Có thể thấy nợ công đóng vai trò rất quan trọng đối với một nền kinh tế, nhất là những nước đang phát triển, nguồn vay nợ công mang lại nhiều lợi ích thiết thực giúp cho việc tái thiết và xây dựng đất nước nhưng cũng chính là gánh nặng tài chính cho quốc gia. Theo đó, người lãnh đạo quốc gia cần phải triển khai nhiều chính sách một cách nghiêm ngặt nhằm sử dụng hiệu quả nhất các nguồn vốn vay để tránh thất thoát và lãng phí tiền.
Vừa rồi là những chia sẻ của Bepro về nợ công là gì, các vấn đề liên quan đến nợ công. Hy vọng sẽ giúp bạn biết được rõ hơn về vấn đề này. Ngoài ra nếu doanh nghiệp bạn đang gặp vấn đề khó khăn về kế toán thì có thể liên hệ ngay đến Bepro.vn để được hỗ trợ chi tiết!
