Đấu thầu là một giao dịch đặc biệt giữa bên kêu gọi thầu và các nhà đấu thầu. Theo đó, một người bán và một người mua thỏa thuận, ký kết với nhau nhằm thực hiện những mục tiêu riêng của mình. Bạn muốn tìm hiểu về đấu thầu là gì? Đặc điểm của đấu thầu? Cùng BePro khám phá đấu thầu là gì thông qua bài viết dưới đây nhé!
Đấu thầu là gì?
Căn cứ vào Khoản 12 Điều 4 Luật đấu thầu năm 2013, đấu thầu là gì được quy định cụ thể như sau: Đó là quá trình lựa chọn nhà thầu để ký kết và thực hiện hợp đồng cung cấp dịch vụ tư vấn, dịch vụ phi tư vấn, mua sắm hàng hóa, xây lắp; lựa chọn nhà đầu tư để ký kết và thực hiện hợp đồng dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư, dự án đầu tư có sử dụng đất trên cơ sở bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.
Để có cái nhìn chi tiết hơn về đấu thầu là gì? Dưới đây BePro đã tổng hợp và diễn giải lại như sau:
Đấu thầu là quá trình người kêu gọi thầu hay còn gọi là chủ đầu tư lựa chọn nhà thầu đáp ứng các yêu cầu mà mình đặt ra. Bên mua (người kêu gọi thầu) sẽ tổ chức đấu thầu để bên bán (các nhà thầu) cạnh tranh với nhau. Mục tiêu của bên mua là có được hàng hóa, dịch vụ đáp ứng các yêu cầu mà họ đưa ra về kỹ thuật, chất lượng, chi phí thấp. Mục đích của nhà thầu là giành được quyền cung cấp hàng hóa, dịch vụ với mức giá đảm bảo về mức chi phí cũng như có thể đạt lợi nhuận cao nhất. Do đó, bản chất của đấu thầu là sự cạnh tranh lành mạnh để đạt được một việc hay yêu cầu nào đó.
Đặc điểm của đấu thầu là gì?
Sau khi tìm hiểu về đấu thầu là gì? Dưới đây BePro xin chia sẻ đến người đọc những đặc điểm của đấu thầu. Cụ thể:
Đấu thầu là một hoạt động thương mại
Theo đó, bên dự thầu là các thương nhân có đủ điều kiện, năng lực và mục tiêu mà họ hướng tới là lợi nhuận. Bên mời thầu là xác lập được hợp đồng mua bán hàng hóa, sử dụng dịch vụ với các điều kiện tốt nhất cho họ.
Đấu thầu là một giai đoạn tiền hợp đồng
Trong giao dịch kinh tế, đấu thầu không diễn ra như một hoạt động độc lập, nó chỉ xuất hiện khi con người có nhu cầu mua sắm hàng hóa và sử dụng dịch vụ. Mục đích cuối cùng của đấu thầu là là giúp bên mời thầu tìm ra chủ thể có khả năng cung cấp hàng hóa, dịch vụ với chất lượng và giá cả tốt nhất. Sau khi quá trình đấu thầu hoàn tất, người trúng thầu sẽ cùng với người tổ chức đấu thầu đàm phán, để ký hợp đồng mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ hay xây lắp công trình.
Về chủ thể tham gia đấu thầu
Theo quy định của Luật đấu thầu năm 2013, các chủ thể tham gia đấu thầu gồm có bên mời thầu và bên dự thầu.
Bên mời thầu là cơ quan, tổ chức có chuyên môn và năng lực để thực hiện các hoạt động đấu thầu. Bao gồm chủ đầu tư hoặc tổ chức do chủ đầu tư quyết định thành lập hoặc lựa chọn; đơn vị dự toán trực tiếp sử dụng nguồn vốn mua sắm thường xuyên; đơn vị mua sắm tập trung; cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc tổ chức trực thuộc do cơ quan nhà nước có thẩm quyền lựa chọn. Đây là các bên có nhu cầu mua sắm hàng hóa, sử dụng dịch vụ.
Bên dự thầu là các thương nhân có năng lực cung cấp hàng hóa, dịch vụ cho gói thầu. Theo đó, họ phải có đầy đủ điều kiện, năng lực để có thể cạnh tranh với các bên dự thầu khác và giành được quyền cung cấp hàng hóa, dịch vụ.
Hình thức pháp lý của quan hệ đấu thầu hàng hóa, dịch vụ
Theo đó, hình thức pháp lý của mối quan hệ trên là hồ sơ mời thầu và hồ sơ dự thầu. Hồ sơ mời thầu là văn bản pháp lý do bên mời thầu lập, trong đó có đầy đủ những yêu cầu về kĩ thuật, tài chính và thương mại của hàng hóa cần mua sắm, dịch vụ cần sử dụng. Còn hồ sơ dự thầu thể hiện năng lực, mức độ đáp ứng của bên dự thầu trước các yêu cầu trong hồ sơ mời thầu.
Về đối tượng đấu thầu
Bao gồm hàng hóa, dịch vụ tư vấn và phi tư vấn.
Dịch vụ tư vấn là một hoặc một số hoạt động bao gồm: lập, đánh giá báo cáo quy hoạch, tổng sơ đồ phát triển, kiến trúc; khảo sát, lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, báo cáo nghiên cứu khả thi, báo cáo đánh giá tác động môi trường; khảo sát, lập thiết kế, dự toán; lập hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu; đánh giá hồ sơ quan tâm, hồ sơ dự sơ tuyển, hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất; thẩm tra, thẩm định; giám sát; quản lý dự án; thu xếp tài chính; kiểm toán, đào tạo, chuyển giao công nghệ; các dịch vụ tư vấn khác.
Dịch vụ phi tư vấn là một hoặc một số hoạt động bao gồm: logistics, bảo hiểm, quảng cáo, lắp đặt không thuộc quy định tại Khoản 45 Điều này, nghiệm thu chạy thử, tổ chức đào tạo, bảo trì, bảo dưỡng, vẽ bản đồ và hoạt động khác không phải là dịch vụ tư vấn trên.
Giá của gói thầu
Giá gói thầu hoặc dự toán được đưa ra bởi bên mời thầu theo khả năng tài chính của họ. Bên dự thầu đưa ra giá cao hơn khả năng tài chính của bên mời thầu thì dù có tốt đến mấy cũng khó có thể thắng thầu. Bên dự thầu nào đáp ứng được các yêu cầu của bên mời thầu mà có giá càng thấp thì cơ hội chiến thắng sẽ càng cao.
Hình thức đấu thầu là gì?
Hình thức đấu thầu là gì? Theo đó hình thức đấu thầu được Luật đấu thầu 2013 cho phép bên mời thầu có thể lựa chọn nhà thầu thông qua 8 hình thức dưới đây:
Đấu thầu rộng rãi: Là hình thức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư không bị giới hạn về số lượng nhà thầu, nhà đầu tư tham dự. Đây là hình thức đấu thầu phổ biến vì qua đó bên mời thầu có nhiều cơ hội hơn trong việc lựa chọn nhà thầu đáp ứng được tốt nhất các yêu cầu của mình.
Đấu thầu hạn chế: Là hình thức được áp dụng trong trường hợp gói thầu có yêu cầu cao về kỹ thuật hoặc kỹ thuật có tính đặc thù mà chỉ một số nhà thầu đáp ứng được yêu cầu này. Đây là hình thức giúp bên mời thầu đánh giá hồ sơ thầu được hiệu quả hơn, ít tốn kém hơn do bị giới hạn số lượng tham gia. Tuy nhiên, khả năng thông thầu có tỷ lệ xảy ra cao hơn hình thức đấu thầu rộng rãi.
Chỉ định thầu: Được áp dụng với các gói thầu nhất định khi đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật.
Mua sắm trực tiếp: Được áp dụng với gói thầu mua sắm hàng hóa tương tự thuộc cùng một dự án, dự toán mua sắm hoặc thuộc dự án, dự toán mua sắm khác. Hình thức này áp dụng cho các nhà thầu đã trúng thầu theo hình thức đấu thầu rộng rãi hoặc đấu thầu hạn chế và đã thực hiện hợp đồng hàng hóa tượng tự này trước đó.Đây là một hình thức lựa chọn nhà thầu nhanh, gọn giúp bên mời thầu, chủ đầu tư tiết kiệm được chi phí nhưng vẫn bảo đảm được hiệu quả kinh tế.
Chào hàng cạnh tranh: Áp dụng đối với gói thầu có giá trị trong hạn mức theo quy định của Chính phủ và thuộc một trong các trường hợp được quy định tại Điều 23 Luật đấu thầu 2013.
Tự thực hiện: Được áp dụng đối với gói thầu thuộc dự án, dự toán mua sắm trong trường hợp tổ chức trực tiếp quản lý, sử dụng gói thầu có năng lực kỹ thuật, tài chính và kinh nghiệm đáp ứng yêu cầu của gói thầu.
Lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt: Trường hợp gói thầu, dự án xuất hiện các điều kiện đặc thù, riêng biệt mà không thể áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu, người có thẩm quyền sẽ trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định phương án lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.
Tham gia thực hiện cộng đồng: Cộng đồng dân cư, tổ, nhóm thợ tại địa phương nơi có gói thầu được giao thực hiện toàn bộ hoặc một phần gói thầu đó trong các trường hợp: gói thầu thuộc chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình hỗ trợ xóa đói giảm nghèo cho các huyện, xã miền núi, vùng sâu, vùng xa, hải đảo, vùng kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn, gói thầu quy mô nhỏ mà cộng đồng dân cư, tổ chức, tổ, nhóm thợ tại địa phương có thể đảm nhiệm.
Loại hình và phương thức đấu thầu
Về loại hình đấu thầu
Hiện nay, có bốn loại hình đấu thầu. Loại hình đấu thầu cần phải phụ thuộc vào đặc điểm cả đối tượng mua bán để phân loại. Theo đó gồm:
- Đấu thầu tuyển chọn tư vấn
- Đấu thầu về xây lắp
- Đấu thầu về việc mua sắm hàng hóa hoặc các dịch vụ khác
- Đấu thầu để chọn lựa đối tác thực hiện dự án.
Về phương thức đấu thầu
Các bên có thể lựa chọn các phương thức đấu thầu sau:
- Phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ
- Phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ
- Phương thức hai giai đoạn một túi hồ sơ
- Phương thức hai giai đoạn hai túi hồ sơ
Kết luận
Bài viết trên nhằm chia sẻ một số kiến thức về đấu thầu là gì? Hy vọng bài viết hữu ích với bạn. Đừng quên theo dõi BEPRO để không bỏ lỡ những kiến thức bổ ích nhé! Hoặc tham khảo thêm các dịch vụ của BEPRO tại đây bạn nhé!
